Gezet, dik, obees; allemaal verschillende termen die duiden op overgewicht. Maar wanneer ben je nu te zwaar? Dit wordt bepaald aan de hand van het BMI; de body-mass-index. Dit is een rekensom en de uitkomst daarvan (gewicht in kg delen door het kwadraat van lengte in meters) bepaalt of je lichaamsgewicht past bij je lichaamslengte.

Wanneer is je BMI te hoog?

Zolang het BMI-cijfer tussen de 18 en 25 zit, is je gewicht een gezond gewicht. Bij een BMI vanaf 26 is er sprake van overgewicht. We praten over obesitas: ernstig overgewicht bij een BMI vanaf 30. Een BMI van 35 of hoger valt onder de categorie extreme (levensbedreigende) obesitas.

Tegenwoordig wordt er niet meer alleen gekeken naar het BMI, maar ook naar de buikomvang. De vetopslag rond de heupen, billen en bovenbenen is namelijk minder schadelijk voor de gezondheid dan de vetopslag in de buikstreek. Bij mannen is dat 102 cm. Je loopt gezondheidsrisico’s als je te veel lichaamsvet hebt.

Helaas komt overgewicht veel voor. Meestal wordt het vooral gelinkt aan een verkeerde leefstijl; te weinig bewegen in combinatie van veel en/of te ongezond eten.

Het risico op het ontstaan van overgewicht wordt ook groter door:

• Erfelijke belasting;
• Het gebruik van bepaalde medicijnen;
• Stoppen met roken (veel mensen gaan snoepen om iets anders om handen te hebben);
• Bepaalde ziektes.

Overgewicht verhoogt de kans op ernstige ziektes zoals hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en bepaalde vormen van kanker. Daarnaast worden veel mentale problemen, zoals bijvoorbeeld depressie in verband gebracht met overgewicht.

Maar ook kan het in het dagelijks leven zorgen voor veel klachten. De meeste mensen die te zwaar zijn, bewegen minder makkelijk. Hebben vaak een slechte conditie, zijn sneller vermoeid of hebben gewrichtspijn. Het meedragen van de extra kilo’s eist zijn tol van lichaam en geest.

Het begint vaak bij anders eten. Geen snacks, snoep en kant-en-klaarmaaltijden. Maar voeding waar je lijf wel blij mee is:

• Eiwitten, oftewel proteïnen. Deze voedingsstoffen zijn belangrijk voor de opbouw en het behoud van je spieren. Ze verminderen ook nog eens de honger. Goede eiwitbronnen zijn mager vlees (kip, kalkoen), noten, eieren en kwark.
• Gezonde vetten. Onverzadigde vetsoorten bevatten de vitaminen A, E en D en onverzadigde vetzuren: stofjes die je bloedvaten soepel houden en zijn goed voor je ogen, hart, huid en hersenen. Je vindt onverzadigde vetten in vette vis (zalm, makreel, haring), plantaardige olie, halvarine, avocado, noten en zaden.
• Verse groenten en fruit. Dit zijn je beste vrienden als je gezond afvallen wilt. Ze leveren weinig calorieën maar wel heel veel vezels, vitaminen, mineralen en andere gezonde stoffen. Eet vooral veel groenten: minimaal 300 gram per dag, maar liever nog 500 gram. Neem daarnaast 2 stuks fruit en je bent heel goed bezig.
• Vezels. Je darmen hebben behoefte aan vezels. Die zitten in groenten, fruit en peulvruchten, maar ook in volkorenproducten. Vezels voorkomen verstopping. Bovendien laten ze je bloedsuiker langzamer stijgen. Daardoor krijg je geen last van vermoeidheid en trek in zoet, zoals bij witte graanproducten wel het geval is.
• Calcium. Voedingsmiddelen met kalk houden je botten en gebit sterk en stevig. Melkproducten passen dus prima in je gezonde eetplan. Kies wel voor de halfvolle of magere versie, dat scheelt een hoop calorieën. Je kunt ook voor plantaardige zuivelvervangers kiezen, meestal zijn deze producten aangevuld met calcium.

Wil je afvallen, houd je porties dan bescheiden en neem niet teveel tussendoortjes. Ook van gezond eten kun je helaas niet onbeperkt opscheppen!

Tip om sneller af te vallen: meer drinken, minder eten

Het is algemeen bekend dat water drinken goed voor je is. Water zorgt bovendien voor een verzadigd gevoel en zorgt dat je lichaam de afvalstoffen sneller kwijtraakt. Drink minimaal 2 liter water per dag, ook suikervrije frisdranken, thee en koffie zonder suiker tellen mee.

Alcohol en vruchtensap zijn vloeibare caloriebommen die je gezondheid geen goed doen.

Waarom bewegen helpt bij gezond afvallen

Je lichaam is als een motor en heeft brandstof, calorieën nodig om te kunnen functioneren. Zelfs als je stilzit, verbruikt je lijf calorieën. Door ‘normaal’ te bewegen (gewone dagelijkse bezigheden), hebben mannen ongeveer 2500 calorieën per dag nodig om op gewicht te blijven.

Ga je naast normaal bewegen ook sporten, dan heeft je lichaam meer nodig. Als je die niet binnen krijgt door voeding worden de vetreserves aangesproken. Op die manier verlies je gewicht. Sporten is dan ook een prima manier om gezond af te vallen. Uiteraard als je dat combineert met je nieuwe, gezonde eetgewoonten.

Dit betekent niet dat je iedere dag op de loopband hoeft te staan. Ook met een lange wandeling, de auto wassen of fietsen verbrand je extra calorieën.

Als je je eetgewoonten hebt aangepast en je bent meer gaan bewegen, ga je na een poosje merken dat je je fitter voelt. Je hebt meer energie, kwaaltjes verminderen en je bent minder snel moe. Misschien geeft de weegschaal ook al aan dat je bent afgevallen en je kleding zit comfortabele.

Het aanpassen van je leefstijl en eetgewoonten is soms niet genoeg. Bijvoorbeeld omdat je veel kilo’s kwijt moet of erg veel last van honger hebt. In die gevallen kan een arts een afslankmedicijn voorschrijven.

Dit zijn geneesmiddelen op recept om overgewicht en obesitas te behandelen. Er zijn twee soorten medicijnen, een soort medicatie zorgt er voor dat een deel van het ingenomen vet niet door het lichaam wordt opgenomen en het andere soort zorgen ervoor dat je eerder vol zit of minder honger hebt.

We zetten de bekendste voor je op een rij:

• Wegovy, is een injecteerbaar medicijn. Het bevat semaglutide, vergelijkbaar met het hormoon GLP-1, dat de eetlust vermindert en verzadiging bevordert. Wegovy wordt wekelijks onderhuids toegediend via een pen als aanvulling op dieet en lichaamsbeweging. Het kan significant meer gewichtsverlies ondersteunen.
• Mysimba. De werkzame stoffen naltrexonhydrochloride en bupropionhydrochloride in dit middel hebben invloed op de regulatie van voedselinname en energieverbruik in de hersenen. Het is de bedoeling dat je hierdoor binnen 16 weken 5 procent van je lichaamsgewicht verliest. Is dit niet het geval, dan zal een arts met je meekijken of Mysimba voor jou wel de juiste oplossing is.
• Orlistat. Ook dit afslankmiddel blokkeert deels de opname van vet uit je maaltijd. De calorierijke vetten worden afgevoerd via de ontlasting.
• Reganon, ook wel bekend als Tenuate. Dit medicijn hoort tot de eetlustremmers. Het actieve ingrediënt diethylpropion zorgt ervoor dat je minder honger hebt. Reganon wordt meestal een paar weken als kuur voorgeschreven. Dit geneesmiddel is niet geschikt voor langdurig gebruik.
• Saxenda. Dit is geen afvalpil, maar een injecteerbaar geneesmiddel dat helpt om af te vallen. Het reguleert de bloedsuikerspiegel zodat je maag minder snel een hongersignaal naar de hersenen stuurt.
• Xenical. Dit middelzorgt ervoor dat ongeveer een derde van het vet uit voeding niet wordt opgenomen door je lichaam. Zo krijg je minder calorieën binnen.

Deze afslankmedicijnen zijn uitsluitend op recept verkrijgbaar en niet iedereen komt in aanmerking voor een behandeling met deze geneesmiddelen. Je moet een bepaald BMI hebben om ze te mogen gebruiken.

Door alleen afslankpillen te slikken, val je niet af. Het werkt alleen in combinatie met een gezonde leefstijl en een aangepast eetpatroon.

Zoals alle medicatie kunnen ook afslankmiddelen bijwerkingen geven. Denk hierbij aan een lage bloedsuikerspiegel of darmklachten. Deze medicijnen worden daarom pas uitgeschreven door een arts na een (online) consult.

Er zijn ook afvalpillen zonder recept

Voorbeelden hiervan zijn:

• Maaltijdvervangers;
• Eetlustremmers;
• Vetverbranders;
• Vetblokkers.

Ook hierbij geldt dat deze producten alleen zullen bijdragen aan gewichtsverlies, mits je ze combineert met een gezonde leefstijl. Lees altijd goed de aanwijzingen in de bijsluiter want ook receptvrije afslankmiddelen kunnen bijwerkingen geven.

Afslankmedicijnen dienen zorgvuldig gebruikt te worden. Neem gerust contact op met een apotheker of arts voor meer informatie over deze geneesmiddelen.